Rijksarchief in België

Ons collectief geheugen !

FR | NL | DE | EN
Menu

Rijksarchief te Brugge

Texte petit  Texte normal  Texte grand

Contact:

Predikherenrei 4A
8000 Brugge
  Hoe te bereiken ?

T : +32 (0)50 33 72 88
F : +32 (0)50 61 09 18
rijksarchief.brugge@arch.be

Openingsuren:

De leeszaal van het Rijksarchief Brugge is enkel toegankelijk op afspraak en na reservatie van de gewenste stukken. Reserveer jouw plaats en documenten in het Rijksarchief Brugge via e-mail, minstens twee werkdagen voor de gewenste bezoekersdatum.

  Bekijk hier alle sluitingsdagen

05/02/2024

Op maandag 5 februari nam het Rijksarchief tijdens een feestelijke academische zitting na ruim 18 jaar afscheid van Karel Velle als Algemeen Rijksarchivaris. Zowel het personeel van alle Rijksarchiefvestigingen als tal van vertegenwoordigers van het Federaal Wetenschapsbeleid en van partnerinstellingen uit binnen- en buitenland, vrienden en familie tekenden present en gaven Karel Velle een bijzonder hartelijk afscheid. 

Iedereen die op een katholieke school heeft gezeten, kent wellicht de uitgeverij van de norbertijnenabdij van Averbode. De premonstratenzerabdijen van Grimbergen, Postel en Tongerlo danken hun bekendheid dan weer voornamelijk aan de gelijknamige bieren. De Sint-Niklaasabdij van Veurne is veel minder bekend bij het grote publiek. Hopelijk zorgt de recente ontsluiting van het archief van de enige “West-Vlaamse” norbertijnenabdij voor meer aandacht voor deze enigszins vergeten religieuze instelling.

12/12/2023 - Aanwinsten - Kortrijk - Brugge

Op vrijdag 8 december 2023 kregen de Rijksarchieven van Brugge en Kortrijk in Diksmuide een laat Sinterklaascadeau! Op het stadhuis van Diksmuide vond de plechtige overhandiging plaats van een 30-tal unieke documenten uit de periode 15de-18de eeuw.

16/11/2023 - Aanwinsten - Brugge

In oktober 2023 vond in het Rijksarchief Brugge de overhandiging plaats van een begrafenisregister van de gemeente Koolskamp (1793-1796). Het register was door een onoplettendheid op een zolder beland in het gemeentehuis van Ardooie, waar Koolskamp nu deel van uitmaakt.

Hou de komende weken de sluitingen wegens bestandscontroles in het oog

Opgelet: in de loop van september, oktober en november sluiten negen van onze leeszalen (ARA2 - CegeSoma - Rijksarchief Antwerpen - Rijksarchief Bergen - Rijksarchief Beveren - Rijksarchief Brugge - Rijksarchief Doornik - Rijksarchief Kortrijk - Rijksarchief Luik) een weekje de deuren voor de jaarlijkse bestandscontrole. Tijdens bestandscontroles, variërend per leeszaal, worden onze archiefmagazijnen systematisch gecontroleerd om na te gaan of er in het afgelopen jaar geen lacunes ontstaan zijn in de diverse bestanden. Er wordt ook extra tijd vrijgemaakt om archiefaanwinsten te verwerken.

23/06/2023 - Divers
Huidige inventarissen van de gedigitaliseerde parochieregisters en registers van de burgerlijke stand vanaf 17 juli 2023 offline

OPGELET! Zes maanden na de lancering van onze nieuwe genealogische website, op maandag 17 juli 2023, zullen zoals aangekondigd de huidige inventarissen (geordend per provincie en gemeente) van de gedigitaliseerde parochieregisters en registers van de burgerlijke stand offline worden gehaald. De gedigitaliseerde registers zijn vanaf dan enkel via de nieuwe genealogische website raadpleegbaar. Concreet betekent dit dat de huidige URL’s zullen verdwijnen. 

09/06/2023 - Evenementen
Internationale Archiefdag 2023 - Waarom digitaliseert het Rijksarchief niet alles?

Op 9 juni is het Internationale Archiefdag: hét moment om eens stil te staan bij een vraag die we héél vaak krijgen… Waarom digitaliseert het Rijksarchief niet alles? Ontdek in deze video onze drie antwoorden!

23/05/2023 - Publicaties
Jaarverslag 2022: de realisaties en uitdagingen van het Rijksarchief als 'collectief geheugen van België'

Ook wie ziende blind is, kan er niet omheen: de maatschappelijke betekenis van archieven groeit. Dat blijkt onder meer uit een toename van het aantal parlementaire vragen over onze werking, maar er zijn nog tal van andere factoren. Ontdek ze in het jaarverslag 2022: een bloemlezing van de uiteenlopende activiteiten van het Rijksarchief. Onze taken zijn divers, maar bevatten tegelijk een rode draad: het beschikbaar maken van zoveel mogelijk betrouwbare informatie voor zoveel mogelijk mensen. Dat is het streefdoel van alle 272 medewerkers, of ze nu voor of achter de schermen werken. Samen zorgden ze voor de verwerking van meer dan 12 km nieuwe archieven, wat het totaal op ruim 385 km beheerd analoog archief brengt. Meer dan 5,5 km archief werd raadpleegbaar gemaakt via inventarissen en andere archieftoegangen. Tijdens meer dan 2 miljoen bezoeken aan onze online zoekomgeving werden meer dan 100 miljoen pagina's geconsulteerd. Maar 2022 bracht ook (nieuwe) uitdagingen en bezorgdheden met zich mee. 

Een belangrijk blok van het archief van de rechtbank van eerste aanleg van Veurne, bewaard in het Rijksarchief Brugge, is recent geïnventariseerd. De reeks vonnissen met betrekking tot de inschrijving van overlijdensakten geeft een gezicht aan vele slachtoffers van de Eerste Wereldoorlog. De stukken over echtscheidingen, verkopen van onroerende goederen, onbekwaamheidsverklaringen van geesteszieken, … vormen daarnaast een goudmijn voor genealogisch, rechtshistorisch en sociaalhistorisch onderzoek.

De zogenaamde “Verzameling Oorkonden met Blauw Nummer” is met ruim 12.000 oorkonden wellicht de grootste van het land. Ze bevat charters uit de periode 1065-1795, afkomstig van honderden West-Vlaamse instellingen die werden afgeschaft op het einde van het ancien régime. Het grootste gedeelte van deze verzameling, bewaard in het Rijksarchief Brugge, wordt momenteel volop beschreven. De inventaris van het eerste deel, “Brugse Vrije”, met 889 nummers uit de periode 1247-1754, is nu gepubliceerd. Andere delen volgen binnenkort.

Het voorbije decennium hebben de archiefploegen van het SATURN-project al tientallen kilometers archief van de FOD Financiën verwerkt. SATURN levert het Rijksarchief niet alleen mooie aanwinsten op, het schept ook – letterlijk en figuurlijk – ruimte voor de FOD Financiën om de werking te verbeteren en de digital turn te maken. Momenteel zijn er vier SATURN-archiefploegen actief: één in Vlaanderen, één in Wallonië en twee in Brussel. Voor Vlaanderen werden recent 10 inventarissen gepubliceerd van de registratiekantoren van Izegem, Roeselare, Diest, Dilbeek, Asse en Bilzen, en van de hypotheekkantoren van Tongeren, Oostende en Ieper. Samen ontsluiten deze 10 inventarissen bijna 650 strekkende meter archief!

Op donderdag 26 januari 2023 werd een charter van Filips van de Elzas, graaf van Vlaanderen, dat werd bewaard in de benedictijnenabdij van Mesen in West-Vlaanderen en aan het begin van de Eerste Wereldoorlog verdween, officieel overgedragen aan het Rijksarchief. Het stuk dook in december 2016 op in het Metropolitan Museum of Art van New York City (The Met). Begin 2020 werd met The Met overeengekomen om dit kostbare document, dat deel uitmaakt van het Belgisch cultureel erfgoed, terug te geven aan België. 

17/01/2023 - Digitalisering - Divers

Goed nieuws voor doorwinterde genealogen en al wie op zoek wil gaan naar sporen van zijn of haar voorouders: de nieuwe website met de genealogische bronnen van het Rijksarchief staat online! De zoekrobot bevat ruim 38,6 miljoen pagina's met geboorte-, doop-, huwelijks-,  overlijdens- en begrafenisakten  evenals de tienjarige tafels voor heel België. Alle bronnen zijn gratis raadpleegbaar. We hopen dat deze langverwachte lancering alle verwachtingen inlost!

28/10/2022 - Divers - Kortrijk - Brugge

Sinds enkele maanden zijn de Rijksarchieven van Brugge en Kortrijk actief op de Nederlandse website Wat staat daer? Deze online oefentool voor het lezen van oude handschriften (paleografie) richt zich op studenten en onderzoekers die hun paleografische vaardigheden verder willen ontwikkelen en meer algemeen op iedereen die spelenderwijs kennis wil maken met oude handschriften in archiefbronnen. Het platform biedt teksten uit verschillende periodes (van de middeleeuwen tot de 20ste eeuw) en over verschillende thema’s (armoede en rijkdom, misdaad en straf, oorlog en rampen …) aan.

Het is zover: de eerste titel van ‘Beste paleograaf van Vlaanderen en Nederland’ werd zaterdag 1 oktober 2022 uitgedeeld! Het werd een bijzonder pittige finale in het Utrechts Archief. De 34 finalisten moesten zich onder meer door een logboekfragment over een kaping op zee worstelen, neergeschreven in 1703 door een Brugs-Amsterdamse kapitein.

05/09/2022 - Divers
Wijzigingen op til voor de raadpleging van genealogische bronnen

In het kader van de lancering van een nieuwe genealogische zoekwebsite in het najaar van 2022 zullen bepaalde gedigitaliseerde parochieregisters of registers van de burgerlijke stand tijdelijk niet beschikbaar zijn. Zes maanden na de lancering van deze nieuwe website zullen de huidige inventarissen in de zoekrobot (geordend per provincie en gemeente) offline worden gehaald. De gedigitaliseerde registers zullen dan nog enkel via de nieuwe genealogische website raadpleegbaar zijn. Concreet betekent dit dat de huidige URL’s op termijn zullen verdwijnen. Heb je links naar deze registers verwerkt in een stamboom of op een website? Dan zullen deze na de lancering van de nieuwe website aangepast moeten worden. We doen er alles aan om de overgang zo vlot mogelijk te laten verlopen en danken je alvast voor je begrip.

Schrift-ure 2022: Finale Kampioenschap Paleografie

Op zaterdag 1 oktober 2022 vindt de finale van de eerste Vlaams-Nederlandse paleografiewedstrijd plaats in Utrecht, dat dit jaar 900 stadsrechten viert. Paleografie (het kunnen lezen van oude handschriften) is niet alleen belangrijk voor onderzoekers, het is ook gewoon spannend voor iedereen die van geschiedenis en taal houdt. Wie wordt de beste paleograaf van Vlaanderen en Nederland?

04/09/2022 - Evenementen - Brugge
Archieven van kasselrijbesturen als genealogische bronnen

Familiekunde Vlaanderen organiseert in samenwerking met de Rijksarchieven van Brugge en Kortrijk een studiedag over kasselrijarchieven. Kasselrijen zijn tot op heden een relatief onbekend middeleeuws en vroegmodern bestuursniveau, maar hadden uitgebreide bestuurlijke en gerechtelijke bevoegdheden. Hun archieven vormen dan ook een ware goudmijn voor historici en genealogen.

02/09/2022 - Onderzoek - Aanwinsten - Brugge

In de loop van juli en augustus werd het archief van de kasselrij Ieper overgebracht van het stadsarchief van Ieper naar het Rijksarchief Brugge, waar het vanaf 15 september raadpleegbaar is. Een ware goudmijn voor genealogen en onderzoekers die geïnteresseerd zijn in de geschiedenis van de Westhoek.

11/03/2022 - Divers

Op donderdag 10 maart 2022 besliste de Internationale Archiefraad (ICA), waarvan het Rijksarchief een van de stichtende leden is, om alle betrekkingen op te schorten met de vier Russische en Wit-Russische overheidsinstellingen die momenteel lid zijn van de ICA.   

07/03/2022 - Divers
Solidariteit met de Oekraïense wetenschappelijke gemeenschap

Het Rijksarchief draagt het standpunt van het federaal Wetenschapsbeleid (Belspo) inzake de huidige situatie in Oekraïne mee uit. Alle federale wetenschappelijke instellingen willen collectief hun volwaardige en volledige solidariteit betuigen met de Oekraïense wetenschappelijke en culturele gemeenschap. Specifiek voor de archiefsector onderschrijft het Rijksarchief als stichtend lid de steunbetuiging van de International Council on Archives (ICA) aan de collega's uit de Oekraïense archiefsector.

14/02/2022 - Divers
Volg ons op Facebook!

Op 14 februari 2022 werd de symbolische kaap gerond van 10.000 volgers op de Franstalige Facebook-pagina van het Rijksarchief! Ook aan Nederlandstalige zijde volgen duizenden mensen het reilen en zeilen in het Rijksarchief: enorm motiverend voor iedereen die met hart en ziel mee aan de kar trekt. Dankjewel daarvoor!

03/02/2022 - Divers

Eind januari bereikte ons het droevige nieuws dat dr. Ernest Persoons, ere-Algemeen Rijksarchivaris, overleden is in het WZC Sint Bernardus in Bertem. Het Rijksarchief herinnert en eert Ernest Persoons als een civil servant in de beste betekenis van het woord.

Sinds 2013 hebben de archiefploegen van SATURN al ruim 30 kilometer archief van de FOD Financiën verwerkt. Wegens succes wordt de samenwerking tussen het Rijksarchief en de FOD Financiën voor de selectie, inventarisatie en overbrenging van de archieven verlengd tot 2025. Meer nog, omdat er veel extra werk op de plank ligt, wordt het aantal archiefploegen uitgebreid van drie naar vier: één in Vlaanderen, één in Wallonië en twee in Brussel.

17/01/2022 - Archiefbeheer - Divers
Vertragingen in de levering van bewaringsmateriaal

Door de gezondheidscrisis en de krappe papiermarkt kampen we momenteel met abnormaal lange leveringstermijnen voor zuurvrije archiefomslagen en -dozen. We doen er alles aan om onze klanten zo snel mogelijk van dienst te zijn. Met onze excuses voor het ongemak.

Twee recente inventarissen maken nieuw onderzoek mogelijk naar de sociaaleconomische geschiedenis van Blankenberge en Damme en hun respectievelijke deelgemeenten in de 18de, maar vooral in de 19de en 20ste eeuw.

29/10/2021 - Aanwinsten - Brugge

Op 20 oktober 2021 werden in München aan het Belgische Rijksarchief enkele middeleeuwse oorkonden overhandigd, afkomstig uit de in 1914 verwoeste abdij van Mesen. Deze teruggave draagt bij tot de reconstructie van één van de rijkste middeleeuwse kloosterarchieven van het land. De afgelopen 100 jaar slaagde het Rijksarchief erin samen met het stadsarchief Ieper – om ongeveer 1/5de van het abdijarchief te recupereren. Alle documenten worden in het Rijksarchief Brugge bewaard. Het merendeel is ondertussen gerestaureerd en raadpleegbaar voor onderzoek. Het Rijksarchief hoopt dat er in de toekomst nog meer archiefstukken uit Mesen hun weg naar België zullen terugvinden.

Hoewel de archiefbewaarplaatsen van het Rijksarchief gelukkig volledig gespaard bleven, trof de watersnood heel wat elders bewaarde archieven. Het Rijksarchief heeft tot taak toezicht te houden op de archieven van overheidsdiensten. Deze opdracht bestaat onder meer uit het geven van aanbevelingen inzake conservatie en restauratie, met inbegrip van maatregelen die moeten worden genomen in geval van waterschade. Het Rijksarchief is al sinds 14 juli intens bezig met de opvolging van deze taak.

01/04/2021 - Digitalisering

De versoepeling van de raadpleegbaarheid van de registers van de burgerlijke stand (wet van 21 december 2018) is een goede zaak voor het genealogisch onderzoek. De termijn van 100 jaar werd teruggebracht naar 75 jaar voor huwelijksakten en 50 jaar voor overlijdensakten. De voorbije maanden was er nogal wat commotie over het uitblijven van een uitvoeringsbesluit in verband met (1) de afschriften en uittreksels van akten van de burgerlijke stand en (2) de raadpleging voor genealogische, historische of wetenschappelijke doeleinden. Nu dit langverwachte Koninklijk Besluit gepubliceerd is (B.S. 31/3/2021), blikken we vooruit op de implicaties ervan in de praktijk. Miljoenen akten van de burgerlijke stand uit de periode 1920-1970 online raadpleegbaar maken, zal tijd vragen.

11/03/2021 - Divers
Het Rijksarchief in 2020: jaarcijfers van een bijzonder jaar

Dat 2020 ook voor het Rijksarchief geen gewoon werkjaar is geweest, hoeft eigenlijk niet eens te worden vermeld. In de loop van maart sloten de archiefinstellingen in Europa één voor één hun deuren voor het publiek. Na een periode van minimale dienstverlening werd gefaseerd heropgestart. In het najaar volgde een tweede sluiting van de leeszalen. Elk Rijksarchief bleef evenwel steeds bereikbaar. En achter de schermen werd meer dan ooit ingezet op het toegankelijk maken van archieven voor onderzoek. De retroconversie raakte in 2020 in een stroomversnelling. Maar de aandacht ging ook naar het online brengen van meer en meer gedigitaliseerde archieven. Deze uitzonderlijke situatie heeft uiteraard sporen nagelaten in de jaarcijfers: minder leeszaalbezoek, nauwelijks publieksevenementen, minder naar het Rijksarchief overgebrachte archieven… Maar dus ook: een grotere digitale toegankelijkheid.

16/10/2020 - Divers

Kersvers staatssecretaris voor Wetenschapsbeleid Thomas Dermine bezocht samen met zijn kabinetsmedewerkers op donderdag 15 oktober 2020 het Algemeen Rijksarchief 2 - depot Joseph Cuvelier. De staf van het Rijksarchief gaf hem eerst een uitgebreide briefing over de huidige werking én de uitdagingen en verwachtingen naar de toekomst toe. Tijdens de rondleiding in de archiefruimtes die daarop volgde, maakte de staatssecretaris kennis met enkele grote, relevante reeksen hedendaags archief, zoals het zgn. ‘Afrika-archief’ – waarvan de overdracht door de FOD Buitenlandse Zaken naar het Rijksarchief volop bezig is –, het archief van het militair gerecht (o.m. repressie-archieven), honderdduizenden dossiers ‘oorlogsschade WOII’, bedrijfsarchieven, …

30/09/2020 - Divers

Vele burgers en organisaties keken vorige week uit naar de tekst van het akkoord dat zeven politieke partijen sloten om met de nieuwe federale regering van start te gaan. Die tekst werd op 30 september ruim verspreid. Ondertussen is ook de samenstelling van die nieuwe regering bekend. De politieke verantwoordelijke voor het Rijksarchief is staatssecretaris voor wetenschapsbeleid Thomas Dermine, een 34-jarige handelsingenieur uit Charleroi. Rekening houdend met de vele uitdagingen op het vlak van modernisering en uitbreiding van de gebouweninfrastructuur is ook de persoon van Mathieu Michel belangrijk. Michel is nl. staatssecretaris bevoegd voor onder meer de Regie der Gebouwen. Welke delen van het regeerakkoord zijn voor het Rijksarchief belangrijk?

15/09/2020 - Evenementen - Brugge
Tentoonstelling – West-Vlaanderen onder vuur. Oorlogsschade tijdens de Tweede Wereldoorlog

75 jaar na het einde van de Tweede Wereldoorlog organiseert het Rijksarchief te Brugge, van 15 september tot 23 december 2020, een tentoonstelling over de materiële schade die werd aangericht in West-Vlaanderen. Bijna een kwart van de bestaande gebouwen in deze provincie werd tussen 1940 en 1945 deels beschadigd, of zelfs volledig verwoest door het oorlogsgeweld. Na de oorlog dienden gedupeerden een aanvraag tot een schadevergoeding in bij de overheid. Het Rijksarchief te Brugge bewaart voor West-Vlaanderen 1,1 kilometer archief over oorlogsschade aan private goederen, waarvan meer dan 130.000 individuele dossiers. De schadedossiers bevatten naast administratieve documenten ook een indrukwekkende hoeveelheid onuitgegeven foto’s, bouwplannen, plattegronden en andere opmerkelijke stukken.

03/05/2020 - Divers

De “minimale dienstverlening” die sinds half maart van kracht is binnen het Rijksarchief belet niet dat  achter de schermen hard gewerkt wordt, ook door onze vrijwilligers! We vroegen hen met spijt in het hart om voorlopig niet naar de leeszalen te komen, maar van thuis uit bleven en blijven ze het stamboomonderzoek in België meer dan ooit mee vooruit helpen. Daarvoor willen we onze vrijwilligers nog eens heel expliciet bedanken! Naast de opvolging van de bestaande projecten (DemoGen, DemoGenVisu, enz.) werden de afgelopen weken ook nieuwe databanken opgestart.

Top 10 ArchPoll staat online!

Van 30 maart tot 9 april liep de enquête ArchPoll, waarmee we peilden welke archieven (bestanden/bestanddelen) ons publiek graag zo snel mogelijk online wil. Niet minder dan 2.888 mensen brachten hun stem uit: een aantal dat onze verwachtingen ruim overtrof! We willen alle stemmers dan ook bedanken voor hun deelname. Het werd een experiment dat duidelijk naar meer smaakt. En we houden rekening met jullie voorkeur. De top 10 die uit de ArchPoll naar voren kwam, staat intussen online!

  1. Vrijgeleiden uit Wereldoorlog I (nrs. 414-607)
  2. Brabantse volkstellingen (17de-18de eeuw) (nrs. 314-405)
  3. Vonnisboeken van de Raad van Vlaanderen (14de-18de eeuw) (nrs. 164-170, 2327-2605 en 8557-8596)
  4. Vonnisboeken van de Grote Raad van Mechelen (1475-1794) (nrs. 977-1045)
  5. Archief van de Raad van Beroerten (1567-1576) (nrs. 1-400)
  6. Penningkohieren in het archief van de Audiëntie (1569-1574) (nrs. 618/1-39)
  7. Kortrijkse poortersboeken (1413-1796) (nrs. 1-5)
  8. Archief van de oude universiteit Leuven (15de-18de eeuw) (nrs. 3, 22-29, 51-88, 99, 273-286, 288, 298-306, 387-391, 502-511, 689, 710-725, 812-815, 4751-4755)
  9. Kortrijkse wezerijregisters (1403-1796) (nrs. 1-179)
  10. Repertoria van notarisarchieven uit Bergen (19de-20ste eeuw) (nrs. 1-57)
21/04/2020 - Divers

In de loop van maart sloten de archiefinstellingen in Europa één voor één hun deuren voor het publiek. In België gebeurde dat op 13 maart 2020, na de beslissing van de Nationale Veiligheidsraad (NVR) van 12 maart. Het Rijksarchief sloot zijn leeszalen en ging een periode van minimale dienstverlening in. Maar achter de schermen wordt meer dan ooit ingezet op het toegankelijk maken van archieven voor onderzoek.

30/08/2019 - Archiefbeheer - Publicaties

De Waalse gemeentebesturen krijgen een langverwachte nieuwe archiefselectielijst ter beschikking. Het gaat om een inhoudelijke en vormelijke herziening en aanpassing van een oudere selectielijst die sinds 2005 niet meer herwerkt was. Ook aan Vlaamse zijde is een geactualiseerde versie van de archiefselectielijst voor gemeentearchief beschikbaar, goedgekeurd op 1 juni 2019.

27/08/2019 - Archiefbeheer - Publicaties
Jaarverslag 2018 over het Archieftoezicht

Het Rijksarchief oefent toezicht uit op het archief- en informatiebeheer van de federale overheid. Daartoe publiceren we richtlijnen en aanbevelingen, verrichten we controlebezoeken en stellen archiefselectielijsten op. Dit zijn overzichten van archiefbescheiden met aanduiding van wat op termijn vernietigd, dan wel naar het Rijksarchief moet worden overgebracht. We verzorgen ook opleidingen voor ambtenaren en verlenen advies bij de bouw en inrichting van archiefruimtes. Welke concrete acties we in 2018 ondernamen om deze missie vorm te geven, lees je in het jaarverslag 'Archieftoezicht' dat nu online staat. De conclusie? Het Rijksarchief vraagt bijkomende mensen en middelen om haar wettelijke toezichtstaak en adviesfunctie naar behoren te kunnen uitoefenen...

23/05/2019
Jaarverslag 2018

269 personeelsleden, ruim 8 km nieuw verworven archief (wat het totaal op 345 km beheerd archief brengt), 656 inspectiebezoeken, 135 publicaties, ... Jaarcijfers zijn voor elke organisatie cruciaal. Ze zorgen voor interne duidelijkheid, maar veruitwendigen daarnaast op transparante wijze hoe de organisatie het voorbije jaar zijn missie en taken vormgaf. Data helpen verantwoording af te leggen naar beheersorganen toe en kunnen ingezet worden om op het beleid te wegen. Op welke domeinen gaan we voor- of achteruit? Ontdek het in het Jaarverslag 2018!

24/04/2019 - Digitalisering - Brugge

Het online plaatsen van de unieke kaartencollecties van het Rijksarchief gaat onverminderd voort. Onlangs werden bijna 3000 beelden van de kaartencollectie van het Rijksarchief te Brugge (1713 inventarisnummers) in Cartesius opgeladen. Al deze kaarten zijn ook online raadpleegbaar via onze zoekrobot.

16/04/2019 - Evenementen - Hasselt - Gent - Kortrijk - Brugge - Leuven
Erfgoeddag 2019: Hoe maakt u het?

Onder het motto 'Hoe maakt u het?' richt de 19e editie van Erfgoeddag op zondag 28 april 2019 volop de schijnwerpers op vakmanschap. Centraal staat het cultureel erfgoed van en over vakmanschap, meesterschap, leren en maken in Vlaanderen. En uiteraard springt het Rijksarchief mee op de kar! Ontdek bijzondere boekbanden in het Rijksarchief te Brugge, maak kennis met kunstwerken die achter de tralies werden gemaakt in het Rijksarchief te Gent, vier in Gent mee de verjaardag van "Lodewijk" die 1200 jaar wordt, ga in Hasselt mee op zoek naar restanten van tijdens WOII neergestorte vliegtuigen, treed in Kortrijk in de voetsporen van een 17e-eeuwse landmeter, bewonder in Leuven de restauratie van de matrikels van de oude universiteit te Leuven of bezoek er de mini-expo over fraude en vervalsingen, ...

Rijksarchief te Brugge vanaf 1 april 2019 opnieuw open op woensdag

Op 1 april 2019 start in onze leeszaal in Brugge een nieuwe medewerker, waardoor de openingsuren opnieuw kunnen uitgebreid worden. Vanaf 1 april is de leeszaal van het Rijksarchief te Brugge dus opnieuw vier dagen per week open: dinsdag, woensdag, donderdag en vrijdag.

"Mijn huis zou tijdens WOII schade hebben opgelopen. Kan ik hierover info vinden in de oorlogsschadedossiers die het Rijksarchief bewaart?" Ontdek ons antwoord.

01/03/2019 - Digitalisering

Onze zoekrobot is geüpdatet! Raadpleeg vanaf nu gratis 34,6 miljoen bladzijden met parochieregisters en registers van de burgerlijke stand.

01/03/2019 - Aanwinsten - Brugge

Recent ontving het Rijksarchief te Brugge een belangrijke aanvulling op het archief van de Brugse socialistische politicus en premier Achille Van Acker (1898-1975). Het gros van zijn persoonlijk archief was al eerder geschonken aan het Rijksarchief, maar zijn befaamde “politieke dagboek” was tot voor kort nog in familiebezit.  De notities van Van Acker vormen zonder meer een belangrijke bron voor de naoorlogse geschiedenis van België.

01/03/2019 - Onderzoek

Ik ben opgeklommen in mijn stamboom tot ca. 1600, en dus tot de oudste parochieregisters. Is het mogelijk om oudere gegevens te vinden, en zo ja: hoe?”

Het Rijksarchief bewaart talrijke brieven en duizenden doodsberichten van soldaten die waren ingelijfd in de legers van Napoleon. Een nieuwe publicatie uit 2019 behandelt 150 van dergelijke brieven die werden geschreven tussen 1800 en 1814. De genealogische gegevens uit de doodsberichten van de soldaten van de Franse departementen kunnen bovendien online geraadpleegd worden.  

Op zaterdag 15 december 2018 streden 55 finalisten in het Rijksarchief Brugge om de winst van het Open Kampioenschap Paleografie, een organisatie van de Rijksarchieven in Vlaanderen en de Vlaamse universitaire geschiedenisopleidingen. In tegenstelling tot de voorbije edities, mochten er nu ook professionelen deelnemen. Maar met slechts 13 fouten (tegenover 33 fouten voor de tweede plaats) gaf Jean Bastiaensen uit Kalmthout (categorie +25 jaar) hen allemaal het nakijken. In de categorie -25 jaar mocht de Gentse doctoraatsstudent Kevin Dekoster de titel op zijn palmares schrijven.

18/12/2018 - Publicaties
Nieuw nummer van Science Connection verschenen

Het meest recente nummer van Science Connection, het magazine van het Federaal Wetenschapsbeleid, heeft opnieuw enkele Rijksarchiefartikels in de aanbieding: lees over de uitbouw van een federaal webarchief (blz. 32-34), het kennisplatform Temas (blz. 39-42) of de honderdste verjaardag van de Wapenstilstand van WO I  (2014-2018, De herdenkingen lopen ten einde maar het onderzoek gaat verder, blz. 43-46). Veel leesplezier!

De preselecties voor het Kampioenschap Paleografie zijn afgelopen, en jullie belangstelling bleek groot! Een 200-tal deelnemers waagde zich aan de oefentekst: jong, oud, heemkundigen, genealogen, academici, studenten, Vlamingen, maar ook enkele Walen en Nederlanders. De resultaten zijn intussen verwerkt en 64 deelnemers bemachtigden een plaatsje in de finale. De finalisten, die per mail op de hoogte werden gebracht, worden op zaterdag 15 december 2018 om 14u verwacht in het Rijksarchief te Brugge. Rond 17u zullen de kersverse kampioenen bekend zijn en volgt de prijsuitreiking en receptie. Supporters zijn welkom!

11/11/2018 - Evenementen - Divers - Onderzoek
100 jaar Groote Oorlog: volg ons op Facebook

In het kader van de honderdste verjaardag van de Wapenstilstand van de Groote Oorlog kan je elke dag van november 2018 op de Facebook-pagina van het Rijksarchief kennismaken met een van de aspecten van dit gruwelijke conflict. Het Rijksarchief bewaart in zijn verschillende vestigingen talrijke archiefbestanden over de Eerste Wereldoorlog.

30/10/2018 - Digitalisering

Het Rijksarchief bewaart een enorme collectie kaarten en plattegronden, waarvan sommige meer dan 500 jaar oud zijn. Meer dan 112.000 exemplaren werden reeds gedigitaliseerd, en ruim 78.000 daarvan kunnen digitaal geraadpleegd worden in de leeszalen van het Rijksarchief. Via Cartesius zijn ca. 32.000 kaarten bovendien online toegankelijk.

27/09/2018 - Archiefbeheer

Sinds 25 mei 2018 is de ‘Algemene Verordening Gegevensbescherming’, beter bekend als de ‘GDPR’, in de Europese Unie van kracht, dus ook in België. Wat verandert er concreet voor het Rijksarchief en voor jou als gebruiker? 

Gratis toegang tot de leeszalen: reportages in de Rijksarchieven te Luik en Louvain-la-Neuve

Sinds 1 juni 2018 is de toegang tot de 19 leeszalen van het Rijksarchief gratis. Met deze maatregel willen we ervoor zorgen dat elke burger toegang heeft tot het archief. Onze archiefdiensten beheren documenten van hoven en rechtbanken, parochieregisters, archief van overheidsbesturen, notarissen, de privésector en particulieren. Kortom, een walhalla voor al wie genealogisch of geschiedkundig onderzoek wil voeren! Bekijk de reportages die door lokale televisiezenders in het Luikse en Waals-Brabant werden gedraaid in respectievelijk het Rijksarchief te Luik en het Rijksarchief te Louvain-la-Neuve.

Gratis lezerskaart voor iedereen

Vanaf 1 juni 2018 is de toegang tot de 19 leeszalen van het Rijksarchief gratis. Met deze maatregel willen we de toegankelijkheid van de archieven die we beheren maximaal garanderen. De online raadpleging van archief, ook die van de genealogische bronnen zoals de parochieregisters en de registers van de burgerlijke stand van meer dan 100 jaar oud, blijft gratis. De tarieven voor opzoekingen en reproducties (op afstand) worden daarentegen gevoelig verhoogd. Het nieuwe tarief voor prestaties van het Rijksarchief werd op 25 mei 2018 ondertekend door de staatssecretaris voor Wetenschapsbeleid en zal eerstdaags worden gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad. Het tarief was sinds 2011 niet meer aangepast of geïndexeerd. Een aanpassing en afstemming op de werkelijke kosten van bepaalde prestaties drong zich op.

25/05/2018 - Divers
Wat doet het Rijksarchief in het kader van de Algemene Verordening Gegevensbescherming?

Op 25 mei 2018 trad de Algemene Verordening Gegevensbescherming in werking. Deze nieuwe Europese wetgeving, beter bekend onder de Engelse afkorting GDPR, zorgt ervoor dat jouw persoonsgegevens beter worden beschermd en dat je er meer controle over hebt. We verzekeren alle nieuwsbriefabonnees van het Rijksarchief dat enkel hun e-mailadres in onze databank zit. We gebruiken dit adres niet voor andere doeleinden en delen het ook niet met derden. Als je onze nieuwsbrief wil blijven ontvangen, moet je niets doen. Wil je je voorkeuren aanpassen of wil je je uitschrijven? Dat kan via de link onderaan elke nieuwsbrief, of via deze link.

07/05/2018 - Evenementen - Brugge
Dilemma’s. Van schade koesteren tot diepgaand restaureren - Tweede internationaal Cores-symposium

Wat is schade? Mag een restauratie mooi zijn? Hoe dwingend is reversibiliteit bij een restauratie? Welke waarde geven we aan de historische sensatie van een document? Deze en andere vragen zijn bekend bij wie vertrouwd is met papieren erfgoed, maar de antwoorden zijn minder vanzelfsprekend. Restauratoren, collectiebeheerders en onderzoekers benaderen conservatie en restauratie elk vanuit een eigen, vakgerichte aanpak en deze benaderingswijzen gaan wel eens met elkaar in conflict. Tijdens dit tweede Cores-symposium op 25 mei 2018 in het Rijksarchief te Brugge geven alle betrokken partijen toelichting bij hoe zij met deze dilemma’s omgaan. De voertaal van het congres is Engels.

07/05/2018 - Evenementen - Brugge
Viering 20 jaar vrijwilligerswerking in het Rijksarchief te Brugge

Al 20 jaar lang zetten de vrijwilligers van het Rijksarchief te Brugge zich met hart en ziel in voor de ontsluiting van genealogische bronnen: een titanenwerk waarvoor niet alleen het Rijksarchief zelf hen ontzettend dankbaar is, maar ook een grote community van genealogen in binnen- en buitenland. Wees welkom op vrijdag 1 juni 2018 in het Rijksarchief te Brugge voor een feestelijke zitting ter ere van onze Brugse vrijwilligers.

Nieuwe parochieregisters online

Update van de parochieregisters! Er zijn duizenden nieuwe scans beschikbaar via onze zoekrobot, waaronder registers van Izegem, Menen, Meulebeke, Ronse, Tielt, Werken, Oudenaarde, Roeselare, Wervik, Herne, Sint-Pieters-Kapelle, Waimes, Zele, Herfelingen, Donceel, Angleur, Denderleeuw, Hergenrath, en Gent. Daarnaast werden alle foutmeldingen van de laatste twee jaar gecontroleerd en aangepast. Er zijn nu 27.803 registers of 5.705.858 pagina’s beschikbaar! De update van de burgerlijke stand is voorzien voor begin april. Blijf op de hoogte via de website of via Facebook.

Vanaf midden maart 2018 wordt voor het aanvragen van documenten in onze leeszalen een nieuwe interface in gebruik genomen. De aanvraag wordt hiermee gebruiksvriendelijker en eenvoudiger. De vernieuwing kadert binnen de lancering van een nieuw archiefbeheersysteem.

Het Rijksarchief biedt via zijn online zoekrobotten gratis toegang tot miljoenen gedigitaliseerde archiefdocumenten: een rijk aanbod aan genealogische bronnen, maar ook archieven over de Eerste Wereldoorlog, 38.000 zegelafgietsels, historische kadasterplannen, … Even belangrijk is het om goed te beseffen wat nog niet online beschikbaar is. Wie enkel online zoekt in de meer dan 330 km archief die het Rijksarchief bewaart, mist een groot deel van de koek.

‘Hoe lang moeten we deze documenten bewaren?’ is de meest gestelde vraag aan de archivaris of informatiebeheerder. Het antwoord zit vervat in administratieve, juridische of historisch-wetenschappelijke redenen die worden gebundeld in een selectielijst. Steden en gemeenten in Vlaanderen hebben sinds kort een nieuwe versie ter beschikking van de selectielijst voor hun archieven.

25/08/2017 - Archiefbeheer

Op de website van het Rijksarchief is een geactualiseerde versie van de selectielijst voor de archieven van de lokale politie beschikbaar. De vernieuwde selectielijst kwam tot stand dankzij de input en medewerking van tal van politiemedewerkers, en dankzij de gewaardeerde steun van de Vaste Commissie van de Lokale Politie, die ook instond voor de officiële goedkeuring ervan.

09/06/2017 - Archiefbeheer

Eind maart 2017 werd een wetswijziging goedgekeurd inzake de organisatie van de inlichtingen- en veiligheidsdiensten. In de nieuwe wettekst zijn diverse bepalingen i.v.m. het archief van deze diensten opgenomen. Er wordt onder meer voorzien in een verlenging van de termijn waarin de Veiligheid van de Staat haar archief moet overbrengen naar het Rijksarchief, wat het Rijksarchief betreurt. Maar er zijn vanuit archiefperspectief ook positieve signalen op te vangen in dit dossier.

08/06/2017 - Aanwinsten - Brugge

Het Rijksarchief verwerft de laatste jaren meer en meer parochiearchieven. Lokale parochieverantwoordelijken staan voor de zware taak om hun vaak uitgebreid en belangrijk roerend erfgoed, waarvan het archief wezenlijk deel uitmaakt, veilig te stellen voor de toekomst. Zo gaf de kerkfabriek van de Sint-Pietersbandenkerk uit Torhout onlangs 4,5 strekkende meter archief in bewaring bij het Rijksarchief te Brugge. Het gaat om stukken van de 14de tot de 19de eeuw.

16/05/2017 - Digitalisering

Op 16 mei 2017 werd de onlinecollectie historische kadasterplannen en -documenten uit de eerste helft van de 19de eeuw gelanceerd in aanwezigheid van de Minister van Financiën en de Staatssecretaris voor Wetenschapsbeleid. De creatie van het ‘primitief’ (in de zin van ‘eerste’) kadaster in de eerste helft van de 19de eeuw ging gepaard met de opmaak van tienduizenden kaarten en van de ‘processen-verbaal van afpaling van gemeentegrenzen’. Dankzij een scanningsoperatie van Financiën staan al deze stukken nu online, via de zoekrobot van het Rijksarchief. Nieuwsgierig? Bekijk ons filmpje! Overtuigd? Duik online in de collectie (ca. 85.000 beelden)!

04/05/2017 - Divers

Begin 2017 werden binnen het BRAIN-programma van het federaal Wetenschapsbeleid zes nieuwe onderzoeksprojecten geselecteerd waarop het Rijksarchief intekende. In tijden van budgettaire krapte is dit bemoedigend nieuws. De deelname aan BRAIN-projecten is immers een van de weinige mogelijkheden voor het Rijksarchief om bijkomende middelen te verwerven voor de ontwikkeling van wetenschappelijke activiteiten. We zetten voor u de zes nieuwe onderzoeksprojecten op een rijtje.

De dossiers oorlogsschade aan private goederen (Tweede Wereldoorlog) worden sinds 2015 volledig in het Rijksarchief bewaard. Om de toegankelijkheid van de dossiers te vergroten, werden de fiches die de verschillende series ontsluiten gedigitaliseerd. De fiches met betrekking tot oorlogsschade aan ondernemingen en verenigingen zijn intussen ook online raadpleegbaar.

21/12/2016 - Archiefbeheer

Op 21 december 2016 is in het Belgisch Staatsblad een ministerieel besluit verschenen over de technische voorschriften en normen waaraan archieflokalen van de overheden en openbare instellingen opgesomd in art. 2 § 2, moeten voldoen. Voor het Rijksarchief is de publicatie van dit ministerieel besluit een nieuwe, belangrijke stap in de richting van een sluitend reglementair kader, dat tot doel heeft overheden tot een rationeel archiefbeleid aan te zetten en de duurzame bewaring van maatschappelijk relevante overheidsinformatie te waarborgen.

25/11/2016 - Digitalisering

In 1934 schonk de Nederlandse regering honderden kaarten en plattegronden aan ons land. De collectie bestond vooral uit de plannen van de fortificaties van Zuid-Nederlandse steden, van de 17de eeuw tot de eerste helft van de 19de eeuw. Een 700-tal kaarten uit deze collectie zijn nu toegevoegd aan www.cartesius.be en dus online te bekijken.

Mededeling aan de bezoekers en partners van het Rijksarchief

Het Rijksarchief is zich ervan bewust dat de instelling een belangrijke rol vervult inzake de toegang tot  informatie en archieven. Reeds vele jaren werden aanzienlijke inspanningen geleverd om alle gebruikers een kwaliteitsvolle dienstverlening te bieden. Als gevolg van de daling van het budget en de inkrimping van het personeelsbestand en door de gewijzigde noden van het publiek, zal het Rijksarchief zich de komende maanden evenwel genoodzaakt zien om die dienstverlening op een andere manier in te vullen. De heroriëntatie zal de komende weken worden voorbereid. Verschillende opties liggen nog open, maar het is reeds duidelijk dat er gevolgen zullen zijn voor de openingstijden van de studiezalen. We informeren u zo snel mogelijk over de beslissingen die in dat verband zullen genomen worden.

Karel Velle
Algemeen Rijksarchivaris

04/10/2016 - Kortrijk - Brugge
Proeven van het Rijksarchief: workshops in Kortrijk en Brugge over minder bekende archiefbronnen

In het Rijksarchief zit veel ongekend bronnenmateriaal uit de 19de eeuw met een schat aan informatie voor lokaal historisch onderzoek. Maar hoe vind je de weg in deze massa informatie? Het Rijksarchief en Heemkunde Vlaanderen peilden via een enquête naar de interesses van heemkundigen en lokale erfgoedwerkers. De bronnen die zij naar voor schoven, kan je in de loop van oktober-november 2016 via een workshopreeks in het Rijksarchief leren kennen. 

04/10/2016 - Publicaties

U bent nieuwsgierig naar de geschiedenis van uw huis of van ander privévastgoed? In september 2016 verscheen een boek van Laurence Druez, werkleidster bij het Rijksarchief te Luik, dat onderzoekers die de geschiedenis van een woning willen achterhalen wegwijs maakt in de talloze bronnen die in dit verband worden bewaard, onder meer bij het Rijksarchief.

07/07/2016 - Digitalisering - Divers
Instructiefilmpje over de zoekrobotten van het Rijksarchief online!

Het Rijksarchief bewaart meer dan 315 kilometer archief. Jaarlijks komt daar, na selectie, meer dan 10 km bij. Hoe begin je te zoeken in die onvoorstelbare berg informatie? Hét werkinstrument om je op weg te helpen is de zoekwebsite http://search.arch.be. In deze instructievideo krijg je, na een korte voorstelling van het Rijksarchief, heel concrete tips over hoe je het maximale uit de zoekrobotten van het Rijksarchief kan halen.

 Klik hier om de instructievideo te bekijken via YouTube

06/07/2016
Gevangenisarchieven geven hun geheimen prijs

Science Connection, het magazine van het Federaal Wetenschapsbeleid, heeft zopas nr. 51 (juni-juli 2016) uitgebracht met allerhande nieuws over en van de 10 federale wetenschappelijke instellingen. Op blz. 4 vindt u een artikel over het gevangenisarchief dat in het Rijksarchief kan worden geraadpleegd. De inventarissen van de gevangenissen van Charleroi, Bergen, Verviers, Hoei, Dinant, enz. zijn te koop in de archiefwinkel van het Algemeen Rijksarchief .

Klik hier om Science Connection nr. 51 (juni-juli 2016) gratis te downloaden

25/04/2016 - Divers - Brugge

Het Brugse Gruuthusemuseum, sinds juli 2014 gesloten voor een grondige restauratie, lanceerde op 11 maart 2016 de reeks ‘Brugge in 100 objecten’. Het project brengt 100 erfgoedobjecten samen die belangrijke gebeurtenissen, evoluties of personen uit de geschiedenis van Brugge incarneren. Het Rijksarchief te Brugge is als lokale erfgoedpartner vanzelfsprekend op de afspraak. Zo werd op 22 april 2016 een ‘crimineel examinatieboek’ van de schepenbank van Brugge uit de jaren 1633-1637 voorgesteld, bewaard in het Rijksarchief te Brugge.

11/04/2016 - Digitalisering

België beschikt over een unieke reeks registers met bevolkingsstatistieken over de periode 1841-1976. Nergens in Europa zijn er zulke oude, gedetailleerde bevolkingscijfers beschikbaar. In 2001 kwamen de registers in het Rijksarchief terecht. Ze werden integraal gedigitaliseerd, ontsloten via een databank en zopas online gezet.

25/02/2016 - Publicaties

Het Algemeen Rijksarchief heeft een repertorium heruitgegeven dat een overzicht biedt van alle parochies van de Oostenrijkse Nederlanden, de prinsdommen Luik en Stavelot-Malmédy, en het hertogdom Bouillon in 1787.

Vier nieuwe inventarissen maken 17 strekkende meter archief met betrekking tot de West-Vlaamse gemeente Krombeke toegankelijk voor onderzoek in het Rijksarchief te Brugge. Het gaat om het archief van de heer, het leenhof, de schepenbank en de keure van Krombeke; het archief van de Sint-Blasiusparochie en de armendis van Krombeke; het archief van het Bureel van Weldadigheid van Krombeke en het archief van de gemeente Krombeke zelf.

In 2009 keurde het Rijksarchief een eerste selectielijst OCMW's goed, geldig voor Vlaanderen. De selectielijst werd opgesteld door een VVBAD-werkgroep die sinds 2004 geregeld samenkomt en waarin het hele archiefveld is vertegenwoordigd. De werkgroep voltooide in september 2015 een nieuwe versie van de selectielijst OCMW’s, nu online beschikbaar. In het voorjaar van 2016 zullen de rijksarchieven in Vlaanderen de verantwoordelijken voor de OCMW-archieven uitnodigen voor een infosessie hierover.

03/12/2015 - Digitalisering
Update van 1 miljoen pagina’s Burgerlijke Stand

* Toevoeging van nieuwe gemeenten, aktetypen of jaren voor alle provincies.
* Verbetering van fouten in de beschrijvingen + toevoegen van ontbrekende pagina’s.
* Terbeschikkingstelling van de jaren 1914 en 1915.

Enkele steden/gemeenten die ofwel volledig nieuw beschikbaar zijn of waar er nieuwe aktetypen of jaren bij komen:
* Vlaanderen: Boutersem, Erembodegem, Hamme, Kemmel, Lochristi, Mechelen, Moelingen,Tollembeek, Waregem, Zelzate,…
* Brussel: Brussel, Etterbeek, Schaarbeek, Watermaal-Bosvoorde,…
* Wallonië : Ath, Cheratte, Froidmont, Izier, Landenne, Luik, Namen, Neufvilles, Ramelot, Tubeke,…

Veel succes met de opzoekingen in http://search.arch.be!

Een zucht van opluchting bij de medewerkers van het Algemeen Rijksarchief 2 – depot J. Cuvelier (hierna ARA 2) nu de “operatie Pasteurstraat” is afgerond. De tweede fase van de verhuisoperatie ‘dossiers oorlogsschade WO II’ werd opgestart in 2012, nadat de eerste fase halverwege 2009 werd stopgezet bij gebrek aan middelen bij de betrokken overheidsinstelling. Om de vernietiging van deze waardevolle dossiers te voorkomen, greep het team van ARA 2 in.

06/08/2015 - Publicaties

Huizenonderzoek wint almaar aan populariteit, niet alleen bij architectuurhistorici, ook bij wie een sterke band heeft met zijn of haar eigen woning. Wie dit onderzoeksterrein wil verkennen, kan terecht bij het Rijksarchief, dat hierover talloze bronnen bewaart. Opzoekingen in dit soort bronnenmateriaal vergen evenwel een flinke dosis geduld. Hierbij een korte leidraad...

09/06/2015 - Inventarisatie - Aanwinsten

De medewerkers van het project SATURN hebben al bijna 9 km archief van de FOD Financiën laten vernietigen of overbrengen naar verschillende rijksarchieven. De eerste inventarissen, waaronder enkele toegangen op de archieven van de hypotheekkantoren, zijn gepubliceerd. Benieuwd wat u in hypotheekarchief kan terugvinden en hoe u ermee aan de slag kan?

Blokken in het Rijksarchief?

Juni betekent… examens. Op zoek naar een rustige plek om samen met anderen te studeren? Wees welkom in één van onze volgende leeszalen in Brussel (Algemeen Rijksarchief, Rijksarchief te Brussel), Vlaanderen (Antwerpen-Beveren, Brugge, Gent, Hasselt, Kortrijk, Leuven) of Wallonië (Aarlen, Bergen, Louvain-la-Neuve, Luik, Namen). Studenten betalen voor een jaarkaart € 10,00, maar krijgen daarvoor de luxe van een studiezaal, waar een sfeer van historisch onderzoek hangt!

SATURN & MONETA: nieuws over onze bestaande en nieuwe archiefprojecten met betrekking tot de FOD Financiën

De projectmedewerkers van SATURN – de ‘archiefploegen Financiën’ – hebben al bijna 9 km archief van de FOD Financiën laten vernietigen of overbrengen naar verschillende rijksarchieven. De eerste inventarissen, waaronder enkele toegangen op de archieven van de hypotheekkantoren, zijn gepubliceerd. Benieuwd wat u in hypotheekarchief kan terugvinden en hoe u ermee aan de slag kan? We geven u enkele onderzoektips. Om naast de specifieke inventarissen ook een algemeen overzicht te kunnen bieden van het archief van de centrale diensten van de FOD Financiën, wordt sinds april 2015 aan een archiefgids, getiteld MONETA, gewerkt.

  MONETA: een archiefgids over de archieven van de FOD Financiën
  SATURN: onderzoektips voor hypotheekarchief

28/05/2015 - Evenementen - Kortrijk - Brugge
Het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden in archiefdocumenten uit het Rijksarchief te Kortrijk

Het WAP of West-Vlaams Archievenplatform viert dit jaar zijn vijftienjarig bestaan en heeft alle West-Vlaamse archiefdiensten uitgenodigd om mee te werken aan de rondreizende tentoonstelling en publicatie ‘Het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden in West-Vlaamse archiefdocumenten (1815-1830)’. De ‘Hollandse Periode’ komt niet toevallig net nu onder de aandacht. Het is precies 200 jaar geleden dat het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden tot stand kwam. De tentoonstelling is van 10 juni tot en met 3 juli 2015 te bezoeken in het Rijksarchief te Kortrijk.

19/05/2015 - Aanwinsten - Brugge

Begin april 2015 gaf het OCMW van Damme circa 44,5 strekkende meter archief van verschillende rechtsvoorgangers in bewaring aan het Rijksarchief te Brugge. De oudste archiefdocumenten dateren uit de 14de eeuw, de jongste uit de jaren 1970.

27/03/2015 - Archiefbeheer - Aanwinsten

Het Rijksarchief verwerft de laatste jaren meer en meer parochiearchieven. De regionale verschillen in frequentie en omvang van kerkelijke aanwinsten zijn aanzienlijk, maar het fenomeen is in heel België merkbaar. In samenspraak met de bisdommen, en met de hulp van vele vrijwilligers, werkt het Rijksarchief mee aan lange termijn oplossingen. Een blik op het bisdom Gent leert dat dit tot mooie resultaten kan leiden.

19/02/2015 - Divers
Procesdossiers en de Bibliografie van de Geschiedenis van België in 'Science Connection'

Het Rijksarchief bewaart vele honderden meters procesdossiers, verspreid over zijn verschillende vestigingen in België. Ontsluiting en valorisatie van dit interessante bronnenmateriaal heeft sinds kort een nieuwe adem gevonden, die wordt toegelicht in het laatste nummer van Science Connection (p. 28 t/m 30). En ook de Bibliografie van de Geschiedenis van België, sinds 2012 gerealiseerd binnen het Rijksarchief, komt aan bod, op p. 20 t/m 23.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd grote schade aangericht aan privébezittingen, waarvoor nadien schadevergoeding kon worden aangevraagd. Het Rijksarchief bewaart honderdduizenden van dergelijke ‘oorlogsschadedossiers'. De dossiers bevatten een schat aan unieke en gediversifieerde informatie, die ongetwijfeld talrijke onderzoekers – zowel vakspecialisten als het grote publiek – van waarde kan zijn.

Archiefselectie is een belangrijke uitdaging, ook voor steden en gemeenten. De bestaande selectielijsten voor Vlaamse gemeenten uit de jaren 1980-1990 waren als gevolg van wettelijke, organisatorische en technologische (r)evoluties dringend aan vernieuwing toe. Een VVBAD-werkgroep zette zich aan het werk en op 11 juli 2014 werd de nieuwe versie van de selectielijst voor gemeenten goedgekeurd door de algemeen rijksarchivaris.

10/09/2014 - Aanwinsten - Brugge

Honderd jaar na het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog duiken nog altijd archiefdocumenten op die toen op de dool geraakten. Na omzwervingen van een eeuw in Duitsland en Frankrijk is een rekening van de jaren 1557-1558 van de abdij en de heerlijkheid van Mesen deze zomer teruggekeerd naar het Rijksarchief te Brugge.

01/09/2014 - Divers - Brugge

In synergie met lokale en provinciale partners werkt het Rijksarchief te Brugge mee aan de tweejarige CORES-opleiding ‘Restauratie van boeken en archief’.

04/03/2014 - Divers

Op 27 januari 2014 trad het Koninklijk besluit in werking dat een wijziging inhoudt van de regels rond raadpleging van de bevolkings- en vreemdelingenregisters.

Wat verandert er voor u als lezer/klant/partner van het Rijksarchief?

Het Rijksarchief te Brugge heeft sinds 2013 een fantastische nieuwe locatie. Lees hier hoe het Rijksarchief te Brugge terechtkwam aan de Predikherenrei.

De geschiedenis van het Rijksarchief te Brugge

In 1796 werden door de Franse Republiek in onze gewesten departementale archiefdepots opgericht, waaronder dat van het Leiedepartement, dat in Brugge gehuisvest werd in de kapel en de bovenste verdieping van het oude paleis van het Brugse Vrije, aan de Burg.

Na de vervanging van de departementen door de provincies onder het Hollands bestuur, bleef het archiefdepot op dezelfde plaats gevestigd als archiefdienst van de provincie West-Vlaanderen. Door de wet van 17 december 1851 werd het als provinciaal depot van het Rijksarchief ingericht. In 1911 verhuisde het Brugse Rijksarchief naar de Academiestraat 14-18, waar het de huizen Vanden Abeele en Cotthem en de Poortersloge in gebruik nam.

In 1964 werden de archiefbestanden met betrekking tot het gerechtelijk arrondissement Kortrijk vanuit Brugge overgebracht naar het nieuwe Rijksarchief te Kortrijk. Een groot deel van het archief van de kasselrij Ieper werd in 1992 in bewaring gegeven bij het Ieperse stadsarchief en  delen van het provinciaal archief werden overgenomen door het in 1994 opgerichte Archief van de Provincie West-Vlaanderen. Ondanks deze verhuisoperaties kampte het Rijksarchief te Brugge steeds meer met plaatsgebrek. Een aanzienlijk aantal nieuw verworven Brugse bestanden werd bijgevolg vanaf de jaren 1970 ondergebracht in het Rijksarchief te Beveren.

In 2011 begon de bouw van een nieuw Rijksarchief te Brugge aan de Predikherenrei, met plaats voor 25 km archief. Eind 2012 was de nieuwbouw klaar en gebeurde de verhuis van de leeszaal, de kantoren, de bibliotheek en circa 8 km archief. Circa 5,5 km van de bestanden die tijdelijk in Beveren werden bewaard, kregen  eveneens onderdak in het nieuwe gebouw in Brugge.

De geschiedenis van het huidige pand aan de Predikherenrei

Op de site aan de Predikherenrei en Langestraat bevond zich van de 14de tot het einde van de 18de eeuw het klooster van de dominicanen, ook predikheren genoemd. Na de Franse revolutie boden de gebouwen onderdak aan de Franse gendarmerie en vervolgens aan de rijkswacht, tot in 1998. Een deel van de panden (kant Langestraat) werd vanaf 1905 herbestemd en ingericht als hotel, het Hôtel Verriest, en van 1947 tot 1992 was de plaatselijke afdeling van het Belgische Rode Kruis er gehuisvest. De restauratie laat deels het mondaine hotel Verriest herleven, en integreert daarin ook de enkele nog overblijvende restanten van het predikherenklooster, in het bijzonder de 16de-eeuwse kapittelzaal en een monumentale laat-18de-eeuwse houten trap met het embleem van de domincanerorde. Een ander deel werd gerenoveerd en in 2005 omgevormd tot Justitiehuis, waarbij twee zijden van de oorspronkelijke pandgang van het klooster werden gerestaureerd.

Architectuur van het nieuwe Rijksarchief te Brugge

Het nieuwe Rijksarchief omvat een nieuw, los ingeplant volume voor de huisvesting van het archief en de publieke ruimtes, daarnaast, aansluitend op het Justitiehuis, het gerenoveerdeRode Kruisgebouw met kantoren, werkruimtes, een conferentie- en een tentoonstellingszaal, en daar tussenin een nieuw plein dat een verbinding vormt tussen de twee gebouwen en ook tussen de Predikherenrei en de Langestraat. Het nieuwe gebouw nestelt in het stadsweefsel en gaat de dialoog aan met zijn omgeving. Het is niet hoger dan het nabijgelegen Justitiehuis en de dakstructuur gaat volledig op in het ritme van de daken in de omgeving.

Het gebouw is de architecturale weergave van wat het bevat. De gevels lijken op een losse stapel papier, een illusie die wordt versterkt door de lange bakstenen die als gevelsteen gebruikt zijn. Het dak lijkt dan weer op een verkreukeld papier dat op de stapel ligt.

De publieke ruimtes bevinden zich op het gelijkvloers en zijn vlot toegankelijk, ook voor andersvaliden. De open leeszaal kijkt uit op het verkeersvrije plein en de Predikherenrei. Achteraan bevinden zich de niet-publieke archiefruimtes, die gemakkelijk bereikbaar zijn voor leveringen via een overdekte loskade.

Het archief zelf zit op de eerste verdieping van het nieuwe gebouw. Het is uitgerust met de nieuwste opbergtechniek. Een horizontale lay-out met verrijdbare dubbele rekken van vijf meter hoog en een geïntegreerde tussenvloer zorgen ervoor dat de archieven op een compacte maar overzichtelijke manier gestockeerd kunnen worden.

Zowel de leeszaal als de kantoren zijn snel bereikbaar vanuit de archiefruimte. Daarnaast is de eerste verdieping van het nieuwe gebouw ook verbonden met de kantoren op de eerste verdieping van het Rode Kruisgebouw via een doorzichtige passerelle.

Onder het nieuwe gebouw bevindt zich een publieke, ondergrondse parking met plaats voor zo’n 200 wagens, verspreid over 2 niveaus.

De losse inplanting benadrukt de overgang tussen oud en nieuw, tussen het gerenoveerde Rode Kruisgebouw en Justitiehuis enerzijds, en het nieuwe, moderne volume anderzijds. Tegelijk wordt op deze manier een nieuw stedelijk plein gecreëerd dat hard en zacht verkeer van elkaar scheidt. Het plein is een voetgangerszone die de Predikherenrei met de Langestraat verbindt.

Het Rijksarchief te Brugge beheert de overgedragen archieven van openbare instellingen van de gerechtelijke arrondissementen Brugge, Ieper en Veurne, gedeeltelijk van de provincie West-Vlaanderen en van notarissen binnen dit ressort. Daarnaast worden in het Rijksarchief te Brugge archieven van gemeenten, kerkfabrieken en parochies, OCMW's, polders en wateringen, bedrijven, verenigingen en vooraanstaande families en politici uit de regio bewaard. De historische bibliotheek van het Rijksarchief te Brugge telt circa 20.000 titels waaronder 200 oude drukken  (18de eeuw en vroeger). Tot slot bezit het Rijksarchief te Brugge een uitgebreide kaartenverzameling.

Overheidsarchief ancien régime

  • archief van centrale instellingen:
    • Rekenkamer van Vlaanderen (43 bestanddeelnummers in Verzameling ‘Aanwinsten’)
    • Leden en Staten van Vlaanderen (256 bestanddeelnummers in Archief van het Brugse Vrije. Registers)
  • archief van  regionale instellingen:
    • Kasselrij van het Brugse Vrije, kasselrij van Ieper (vijf reeksen, waarvan vier in bewaring gegeven aan het Stadsarchief Ieper, maar in Rijksarchief te Brugge integraal  raadpleegbaar op microfilm, naast 134 bestanddeelnummers van de Verzameling ‘Oorkonden met blauw nummer’), kasselrij van Waasten (betreffende het West-Vlaamse deel), en stad en kasselrij Veurne inclusief de Generaliteit van de Acht Parochies
    • Het gewest West-Vlaanderen/West-Flandre alias Les Pays Rétrocédés (1713-1795)
    • Prinselijke leenhoven en kerkelijke heerlijkheden, meer bepaald het Leenhof van de Burg van Brugge, het Leenhof van de Zaal en Kasselrij Ieper, het Leenhof van de Burg van Veurne, de kerkelijke heerlijkheden van het Proosse en Kannunikse (van Sint-Donaas)
  • archief van lokale instellingen
    • heerlijkheden, (wereldlijke) parochies of dorpsbesturen, schepenbanken
    • wateringen
    • ambachten, gezelschappen, gilden, neringen
    • Kamer van Koophandel te Brugge
    • schuttersgilden
    • armendissen
    • wereldlijke liefdadigheidsinstellingen

Overheidsarchief hedendaagse periode

  • het archief van het Leiedepartement (1796-1815) en het archief van de Provincie West-Vlaanderen uit de jaren ca. 1830 – ca. 1875 (het provinciaal archief uit de jaren ca. 1814/15 –ca. 1830 en van na ca. 1875 berust bij de Archiefdienst van de Provincie West-Vlaanderen in Sint-Andries)
  • archief van de Kamers van Koophandel van Brugge, Ieper en Diksmuide, Oostende, Roeselare, het archief van de Ridderschap van West-Vlaanderen, het archief van het bestuur De Panne – Onbezet België (1914-1918), het archief van de Dienst Repatriëring, de verzameling ‘Verwoeste Gewesten’ (aanvulling op het Archief van de Dienst der Verwoeste Gewesten in het Algemeen Rijksarchief)
  • archief van het Hof van Assisen van West-Vlaanderen en van parketten, rechtbanken, strafinrichtingen en rijksopvoedingsgestichten in de gerechtelijke arrondissementen Brugge, Ieper en Veurne
  • archief van de buitendiensten van de FOD Financïen in de hele provincie West-Vlaanderen (dus ook het gerechtelijk arrondissement Kortrijk): Kadaster (gewestelijke directie en regionale controlekantoren), hypotheekkantoren, registratiekantoren, kantoren domeinen en penale boeten, belastingscontrolekantoren
  • archief van buitendiensten van andere federale overheidsdiensten (vroegere ministeries) in de gerechtelijke arrondissementen Brugge, Ieper en Veurne, zoals bv. PMS-centra / CLB’s (Ministerie van Nationale Opvoeding / Openbaar Onderwijs), de Waterschoutsambten te Oostende en te Zeebrugge (Ministerie van Verkeerswezen), het Bijzonder Commissariaat van de Kust en de Provinciale Directie West-Vlaanderen van het Bestuur van de Stedebouw en de Ruimtelijke Ordening (Ministerie van Openbare Werken),  de Dienst der Kust van het Bestuur der Waterwegen (Ministerie van Openbare Werken), Bruggen en Wegen West-Vlaanderen en Kust (Ministerie van Openbare Werken), Houtvesterij Brugge (Ministerie van Landbouw)
  • archief van gemeenten, burelen van weldadigheid en besturen van de burgerlijke godshuizen, commissies van openbare onderstand, polders en wateringen, kerkfabrieken
  • archief van openbare organisaties zoals de Provinciale Geneeskundige Commissie,  Winterhulp (provinciaal en lokaal), de Kamer van Ambachten en Neringen van West-Vlaanderen

Archief van kerkelijke instellingen

  • archief van het bisdom Brugge (gedeeltelijk, de rest berust op het Archief van het Bisdom Brugge),in beperkte mate ook van de bisdommen Ieper en Doornik
  • archief van abdijen, priorijen, kloosters, kapittels, decanaten, parochiekerken, kapellen, kerkelijke liefdadigheidsinstellingen, commanderijen  en andere religieuze stichtingen en verenigingen

Notariaatsarchief

Privaat archief

  • familie- en persoonsarchieven, bv. van de familie Lippens, de familie le Baiily, de familie de Schietere de Lophem, de families de Pélichy, Gillès en Gillès de Pélichy, de familie de Thibault de Boesinghe, en andere, en van politici zoals Achille Van Acker en Jean-François Maes
  • bedrijfsarchieven: onder meer van enkele architecten en landmeters, van drukkerij Danneels en Multisac nv (Poperinge)(Let wel: de grotere bedrijfsarchieven van het ressort berusten in het Rijksarchief te Beveren, samen met bedrijfsarchieven uit nog andere Vlaamse regio’s)
  • archieven van beroeps- en andere verenigingen, zoals de Kamers der Notarissen van West-Vlaanderen en van Brugge

Genealogische bronnen

  • microfilms van parochieregisters, registers van de burgerlijke stand, en nog andere archiefbestanden
  • online: search.arch.be
    • miljoenen pagina's uit de parochieregisters en registers van de burgerlijke stand (geboorte-, huwelijks- en overlijdensakten) vanaf de 16de eeuw
    • toevoeging van de registers en tafels van de burgerlijke stand is een ‘work in progress’
    • de applicatie laat toe in/uit te zoomen en contrast en helderheid aan te passen
    • consultatie is gratis, maar wie toegang wil krijgen tot de beelden moet wel over een login en een paswoord beschikken (na keuze van een paswoord ontvangt u een login per e-mail)

Inschrijving: http://search.arch.be/nl/component/user/register
Parochieregisters: http://search.arch.be/nl/tips/98-parochieregisters
Registers van de Burgerlijke Stand: http://search.arch.be/nl/tips/101-burgerlijke-stand

Zoekinstrumenten

  • Family History Library Belgium Locality Catalogus,  opgesteld door The Genealogical Society of Utah bij de aanvang van het microfilmen van de genealogische bronnen en jaarlijks geactualiseerd.
  • Concordantietabel tussen de nummering van de Family History Library Belgium Locality Catalogus en die van het Rijksarchief (tot 1967).

Verzamelingen

  • kaartenverzamelingen (in 1996 op microfilm gezet)
    • algemene reeks kaarten en plattegronden (wordt gedigitaliseerd, momenteel al 900 bestanddeelnummers digitaal raadpleegbaar) [LINK AUB]
    • provinciekaarten
    • Popp-kaarten
    • kaarten uit landmetersarchieven (vb.: archief Mestdagh)
    • ‘primitieve’ plannen van de gewestelijke directie West-Vlaanderen van het Kadaster (overgedragen aan het Rijksarchief in 2013; inventarisatie is lopend)
  • Verzamelingen van uitsluitend of voornamelijk archiefdocumenten uit het Ancien Regime, zoals Verzameling ‘Aanwinsten’, Verzameling ‘Oorkonden met blauw nummer’, Verzameling ‘Cumulus Ecclesiasticus’, en andere

Bibliotheek

Circa 20.000 titels waaronder 200 oude drukken  (18de eeuw en vroeger) en enkele handschriften. Betreft voornamelijk de geschiedenis van West-Vlaanderen, genealogie en heraldiek, en archivistiek.

Zoekinstrumenten

http://biblio.arch.be

Diensthoofd: Hendrik Callewier

Archivarissen: Kevin Dekoster

Onthaal, leeszaal en magazijnbeheer: Marina De Moor, Sven Heusequin, Tamara Luyckx

Onderhoud: Barbara Hacke, Ingrid Vandenbussche

Het Rijksarchief te Brugge is gelegen aan de Predikherenrei 4A, 8000 Brugge. Te voet kan u de leeszaal ook bereiken via de poort aan de Langestraat 34, waar een publieke wandelpassage de Langestraat en Predikherenrei verbindt.

Met het openbaar vervoer:  

  • Vertrek perron A1: bus 1 St Kruis kerk met halte Rijksarchief of bus 2 P&R L.Coiseaukaai met halte Molenbrug Langestraat.
  • Vertrek Kiss en Ride station: centrum shuttle gratis met halte Molenbrug Langestraat.
  • Om terug te keren naar het station van Brugge of de binnenstad neemt u de bus in de Langestraat, halte Molenbrug.

Met de wagen: Onder het Rijksarchief te Brugge bevindt zich een private betaalparking voor ongeveer 200 voertuigen: parking Langestraat (Alfaparking).

Toegang voor personen met beperkte mobiliteit (PBM): Het Rijksarchief verbindt zich ertoe de toegang tot al zijn leeszalen en andere openbare ruimtes te garanderen voor alle gebruikers. In dit kader werden de voorbije jaren reeds aanpassingen aan de gebouwen uitgevoerd zoals aangepaste toiletten voor personen met beperkte mobiliteit, de beschikbaarheid van oprijplaten voor rolstoelen, etc. Hebt u concrete vragen rond de toegang tot het Rijksarchief te Brugge? Contacteer ons via telefoon (+32 (0)50 33 72 88) of e-mail.

www.belspo.be www.belgium.be e-Procurement