Henrick Baijens (ongeveer 1560 – 1625) uit Lithoijen

Onze verste voorouder tot nu toe is Henrick Baijens. Hij is vermoedelijk omstreeks 1560 geboren. Ik weet niet wie zijn ouders zijn. Henrick of Hanrick woont in “Lueth”. Tegenwoordig is die naam alleen nog terug te vinden in De Luttervelden bij Lithoijen. Hij heeft daar een huis en een hof langs de Maasdijk, buiten het dorp.

Uit een akte van 9/2/1605 uit Oss blijkt dat Henrick op dat moment is getrouwd met Harnske. Uit diezelfde akte blijkt dat Harnske de dochter is van Jan Adriens. Harnske heeft een broer Adriaen en een zus Jenneke, die getrouwd is met Sander Maessen. Ik kan niet met zekerheid zeggen of Harnske de moeder is van alle kinderen van Henrick Baijens, of dat Henrick meerdere keren is getrouwd. Het is ook heel goed mogelijk dat Harnske al kinderen had uit een eerder huwelijk toen ze trouwde met Henrick.

Net als bijna iedereen in die tijd, leven Henrick en zijn gezin van de landbouw. Ze hebben gronden in hun bezit die later door hun kinderen en kleinkinderen worden geërfd. Mogelijk is Henrick Baijens schepen van Lithoijen. Van zijn zonen en sommige van zijn kleinzonen weet ik dat zeker.

Om schepen te mogen worden, moet je een eerzaam burger zijn. Je moet kunnen lezen en schrijven en je moet één van de mannen van het dorp zijn die de meeste gronden in  zijn bezit heeft. Schepenen vormen het dagelijks bestuur van de gemeenschap en ze zijn tegelijkertijd ambtenaar en notaris.

Henrick leeft in zeer roerige tijden. Rond 1600 komt zijn hoeve op de grens te liggen van twee strijdende partijen. De hoeve van Henrick valt onder Spaans gezag en een klein eindje verder, bij het nabijgelegen dorp Teeffelen, begint Gelre wat in handen is van de prinsen van Oranje.

Ik heb zes kinderen gevonden van Henrick :

  • Willem, geboren omstreeks 1588 en overleden omstreeks 1651, ongeveer 63 jaar oud. Hij trouwt eerst met Harnske Peeter Jan Ieuwens en na haar dood hertrouwt hij met Peerke Aert Willems van Lenth.
  • Baltus. Hij trouwt met Jenneke de Bresser. Hij sterft omstreeks 1636.
  • Peter, de stamvader van het geslacht Baijense, Bayens en de Zeeuwse tak van de familie Baijens. Hij trouwt met Stijntje Lambert Willems Lamberts.
  • Jenneke. Ze trouwt met Goijart Aert Willems van Lenth. In 1649 hertrouwt ze met Gijsbert Walravens.
  • Metken. Ze trouwt met Jan Janssen van Ortten, den ouden, alias Coolen. Haar man sterft vóór 1660.
  • Grietken. Ze trouwt met Henrick Cleijnen. Grietken wordt uitdrukkelijk beschreven als de dochter van Harnske en Hendrik.

Opvallend is dat ‘het hof’ van Hendrik dient als ijkpunt in het landschap. In officiële akten, vooral bij de verkoop van gronden, is regelmatig sprake van “het hof van Henrick Baijens” ook als hij zelf al lang is overleden. Hendrik moet dus een opmerkelijke persoon zijn geweest.

Vermoedelijk sterft Henrick Baijens tussen april en december 1625. In april leeft hij nog, in een akte van 3/12/1625 is er voor het eerst sprake van “de erfgenamen Henrick Baijens” in koopaktes uit die periode. Hij is minstens 60 jaar als hij overlijdt.

Behalve zijn hof aan de Maas buiten Lithoijen bezit Hendrik veel gronden in ’t Luetervelt, genaamd ‘de distelweijen’, ook op Lithoijen. Wellicht had hij dus (veel) paarden en ander vee. Op 21/10/1616, negen jaar voor zijn dood, koopt hij nog eens  3.75 hont land in de Rijckersbeempt op Lithoijen.

Daarnaast bezit Hendrik her en der verspreid in Oss en Lithoijen nog allerlei stukken grond. Omdat de geschreven bronnen uit die periode schaars zijn, kan ik helaas niet achterhalen hoe die gronden precies in zijn bezit zijn gekomen of wiens eigendom ze precies zijn: dat van hemzelf of van zijn vrouw.

En die kennis is belangrijk om te kunnen bepalen waar Henrick zelf vandaan komt. Hij lijkt geen broers of zusters te hebben en in geen enkele (bewaard gebleven) akte staat een verwijzing naar zijn ouders.

Plaats een reactie