Familiearchief Riksen

Het archief richt zich met name op de voorouders van mijn vrouw (Nelly Borsje) en mijzelf (Richard Peter Riksen). Dit zijn (één generatie verwijderd) de families Riksen (vader), Boer (moeder), Borsje (schoonvader) en Wünsch (schoonmoeder).

RIKSEN

De naam "Riksen" is van oorsprong een patroniem, een achternaam afgeleid van de voornaam van de vader. Die oervader is in dit geval Rik Jansen (1739-1808) geboren in Putten, getrouwd in 1773 met Jannetje Teunis(se) te Voorthuisen en gestorven in Hoevelaken. Zijn ouders waren waarschijnlijk Jan Dirckze en Gijsje Rijckze. De naamstam -rik- of -rijk- is een germaanse naamstam met de betekenis `machtig, aanzienlijk' of `heerser'. Volgens de familienamen databank van het Meertens Instituut leefden er bij de laatste telling 301 mensen in Nederland met de achternaam Riksen en 466 met de verwante naam Rijkse. Hoeveel van deze mensen afstammen van Rik Jansen is onbekend. Aannemelijk is dat meerdere personen bij de instelling van de Burgerlijke Stand de geslachtsnaam Riksen kozen. De Riksen's in onze familietak behoren tot de zogenoemde "Veluwse Geslachten" en woonden vooral in de omgeving van Barneveld (onder andere in Voorthuizen) en in Amersfoort. In akten vermelde beroepen zijn ondermeer metselaar, schoenmaker, timmerman, dienstbode en daggelder. Mijn overgrootvader was schoenmaker in Leeuwarden en mijn grootvader (geboren in Kralingen) werkte zijn hele leven bij de Rotterdamse Bankvereeniging (dit werd na zijn pensioenering de Amro bank). Voor deze bank verhuisde hij eerst naar 's-Gravenhage (waar mijn vader geboren is) en later naar Wassenaar. Verwante takken zijn den Hond (grootmoeder), van Krugten en Blanken (overgrootmoeders).

BOER

Mijn moeder is geboren met de achternaam Boer. De oudst bekende Boer (Geert Egberts 1757-1846) woonde in Roden (zo ongeveer het armste deel van Nederland) in de provincie Drenthe. Hij was de kleinzoon van Jan Harms, een naam die herhaaldelijk terugkomt in deze tak van de stamboom. De Boer familie komt deels voor in de "Veenkoloniale Genealogie" en leefde vooral in het gebied dat nu behoort bij de gemeente Noordenveld in de provincie Drenthe. Het betreft dan vooral de 'dorpen' Roden, Peize en Norg. Ook Vries in de gemeente Tynaarlo komt veel voor in de stamboom. Mijn voorouders aan de Boer kant waren vooral kleine boeren, boerenknechten en dagloners. Mijn overgrootvader, Jan Boer, bezat een 5 are boerderij (2 hectare) met 3 of 4 koeien, later een paar meer. Verschillende keren per week kregen ze contant geld voor de melk dat werd gebruikt om haver en voedsel te kopen voor hun 4 of 5 varkens. Deze werden 2 keer per jaar verkocht. Hij had geen paard en gebruikte een schop om zijn land te bewerken. Het zaaien gebeurde met de hand. Hij bouwde een studeerkamer bij de boerderij voor Harm (mijn grootvader), die daardoor in staat was de opleiding tot schoolmeester te voltooien. Harm is daarna naar Nederlands Indonesië gegaan om daar les te geven. Mijn moeder, Tinie Riksen-Boer is daar geboren en in 1947 (zij was toen 18) naar Nederland gekomen. Verwante takken zijn Buter (grootmoeder), Uringa en Hoving (overgrootmoeders).

BORSJE

De stamovergrootvader van mijn vrouw, Nelly Borsje, is Gerrit Herberts (geboren omstreeks 1580). Hij kwam uit Lekkerkerk in de provincie Zuid-Holland. Haar oudbetovergrootvader (Pieter Huijgen 1664-?) is zijn achterkleinzoon. Pieter kwam uit Krimpen a/d IJssel aan de rand van de Alblasserwaard in de provincie Zuid-Holland. Zijn zoon (Japik Pieters Borsje 1717-1771) was meester broodbakker. De daarop volgende vijf generaties Borsje waren allen binnenschippers te Papendrecht, die stenen en zand aanvoerden met hun schepen voor de vele boerderijen in de toen nog moerassige Alblasserwaard. Bekend zijn ondermeer: de tjalk "Goede Verwachting" (1868); een gaffelschip (1871); de koftjalk "De Vrouw Maria", gebouwd in 1875; de 2 mast rivierclipper "Jobina", gebouwd in 1898 en het schroefstoomschip de "Wiljo", gebouwd in 1927. In de verwante tak Klein waren de mannen vooral werkzaam als smid. De overgrootvader van mijn vrouw had een smederij aan de Merwede bij Dordrecht. Bekend is het verhaal dat hij het fornuis waaraan zijn vrouw stond te koken, tijdens het koken, liet weghalen omdat hij het had verkocht aan een schipper! De, tegen een dijk aangebouwde, smederij was erop gebouwd dat er geen schade ontstond als de smederij bij hoog tij deels onder water liep. Verwante takken zijn Klein (grootmoeder), van Westen en Muijlwijk (overgrootmoeders).

WÜNSCH

Mijn schoonmoeder is geboren met de achternaam Wünsch. De oudst bekende Wünsch (Jan Wuns/Wons 1810-?) kwam uit Dordrecht. Wellicht mede door de vele verschillende varianten op de naam Wünsch (ondermeer ook Wuns, Wons, Wöns, Wunsch, Woens, Wunel) is het nog niet gelukt zijn voorouders te vinden. Volgens de familienamen databank van het Meertens Instituut leefden er bij de laatste telling (in 2007) slechts 19 mensen in Nederland met de achternaam Wünsch en 14 met de naam Wunsch. Voorkomende beroepen in deze tak zijn o.a. timmerman, metselaar en aannemer. Verwante takken zijn de Waal (grootmoeder), Luijten en van den Bergh (overgrootmoeders).

De archivaris van dit familiearchief is Richard Peter Riksen.

Gerelateerde genealogische publicaties:

• Stamboom Riksen-Boer