Stamboom Potten

VOORWOORD:

Wat beweegt iemand om in de herfst van zijn leven iets op te schrijven over zijn familie en de meegemaakte levensloop? Is het soms een verleden, een tijd die niet meer terug kan komen, waaraan men terug denkt of misschien ook wel naar terug verlangt? Of is het soms een tijd die je niet kunt of wil loslaten; bang dat de herinneringen helemaal zullen vervagen en ten slotte vergeten zullen zijn?

Wil men de huidige tijd leren kennen en een beetje begrijpen, dan dient men eigenlijk ook enigszins op de hoogte te zijn van het verleden. Want de mens is nu eenmaal een deel van zijn verleden; zoals een bekende dichterlijke uitspraak luidt.

Een geschiedenis over je eigen familiestamboom schrijven is niet altijd even gemakkelijk. Hobbels op de weg zijn onontkoombaar. Er is altijd wel iemand die roept dat hij het beter weet dan de onderzoeker of kortom liever niet wil dat er gegevens over zijn familie gepubliceerd worden; of hij meent zich boven de familie verheven te voelen en de gevonden feiten of de levensverhaallijnen betwist of de interpretatie van documenten in twijfel trekt of zelfs totaal niet geconfronteerd wil worden met zijn familie of afkomst. Het beste is dan maar zich te distantiëren van de bewuste persoon, die meent met zijn hoofd in de wolken te moeten lopen.

Het is niet de bedoeling het verleden naar onze hand te zetten. Dat is onmogelijk gemaakt. Wie echter zijn ogen sluit voor het verleden, wordt blind voor het heden.
- Familieonderzoek is een actieve hobby kortom een geschiedbeoefening, die het mogelijk maakt antwoorden te vinden op vragen als: hoe leefden onze voorouders? Welke maatschappelijke functies bekleedden ze? Wat deden zij voor de kost en waar woonden ze en waar kwamen ze vandaan? Waren ze rijk of arm? Hoe oud was de gemiddelde leeftijd? Kortom allemaal vragen die misschien verborgen liggen in de vele archieven om opgelost te kunnen worden.

De auteur Paul Potten wonende te Sittard is al meer dan 40 jaar bezig met zijn familiegeschiedenis; heeft heel zijn hart en ziel gelegd in deze materie om tot een gaaf en overzichtelijk stamboomwerk te komen. Het is natuurlijk niet zo, dat hij een uitputtende en volledige geschiedenis van zijn familie voorlegt. Dat is ook niet zijn bedoeling. Gemaakte fouten of onvolkomenheden moeten hersteld of aangevuld worden. Daarom is het ook "onze familiestamboom” waar ik een ieder wil vragen om hem te helpen met de nodige informatie.

Hij heeft ernaar gestreefd bronnen aan te duiden. Hij tracht nieuwsgierigheid te prikkelen. Hij wil anderen ertoe aanzetten de bestudering van de vermoedelijk rijke historie van zijn voorouders Potten verder gezamenlijk uit te spitten. Het oude boek der spreuken zegt immers : " Wat hobs tich aan enne aerpelsjtroek es te neet wits wat 'r aanhingk ".

Hij bezocht daarvoor bestuurlijke en kerkelijke archieven in binnen- en buitenland, kreeg inzage in privécollecties, ontcijferde oude Latijnse geschriften en ontdekte steeds meer nieuwe feiten.

Doelgericht bezig geweest heeft hij het nodige speurwerk verricht om zodoende een stevig fundament te kunnen aanbrengen in zijn familie-stamboom. Doop-huwelijk en sterfaktes evenals archiefstukken werden geraadpleegd om het nodige speurwerk te kunnen verrichten.

Foto's, oude familieaktes en aantekeningen, doop- bidprentjes, kortom alles wat maar enigszins iets te maken had met zijn familie werd dankbaar aanvaard, opgeslagen en bewaard. Mondelinge overleveringen werden zorgvuldig genoteerd en gecontroleerd.

Nu er tijd voor is, wordt alles keurig en overzichtelijk vastgelegd.
Via de bestaande site, computergenealogie genaamd GensDataPro 2.9, zal naar verdere informaties over de familie Potten gezocht worden en gesteund met zijn eigen publicaties over zijn voorouders en familie via Internet.

De naam Potten is een variant op Frans - Vlaamische beroepnaam Pot.
In 1439 wordt genoemd eene Johannes Potten uit Echt als leenman, die als enige Topfer (pottenbakker) auf den Hof eines Barons (huis Verduyen) arbeitete.

Ca. 1632 loopt een tak van de familie Potten door een huwelijk richting Spaanse troepen met Henrik van den Bergh. Hij was Kriegsoberster van Spaanse Troepen in de Zuidelijke Nederlanden, stadhouder van het Ovwartier van Gelder en pachtheer van Montfort.

In 1633 Niederrhein, waren in Issum/Horstgen bij Kamp-Lintfort) 6-7 families gezinnen Potten. Ze woonde in een groot Topferregion als leden van de hervormde gemeente als pachters in het gebied van de beroemde Zisterzienserklosters Kamp.

1644 werd Paulus Potten die in Staatischen Dienst was erschossen.
(Bron: Detlef Potten Iserlohn D).

Op de landkaart ca. 1700 van Hoerstgens staat vermeldt Pottehof. Op deze plaats was een gezamenlijke pottenbakkerij/fabriek gelegen. Thijs Potten, Hendricks zijn zoon en Peter Potten werkte daar als gezamenlijke pottenbakkers.

In Hoerstgens hangen nog  wandborden van deze pottenbakkersfamilies.

Ze behoorde als Gereformeerde tot de zeer weinige pottenbakkers; als bijbel-bestendige goed opgeleide en gerespecteerde mensen. Die op hun wandborden Bijbelse/ ridder taferelen afbeelden, die diende als een meditatie.

In verschillende Musea kan men deze borden stammende uit hun werk bezichtigen o.a. in Rheinsberg, Krefeld, Koln, Cambridge, Paris Louvre en St. Petersburg.
De naam Potten duikt op in Issum/Horstgen (Duitsland) 40 km. van Broekhuizenvorst.
(Kirchen-Archiv Horstgen, Gerrit Potten (1666).

Als pottenbakker woonde men meestal aan de rand van het dorp wegens brandgevaar.

De naam Potten kende vele aliassen (1550-1750) zoals Potten alias aen gen E(ij)ndt, Jacobs, Willem en Cu(ij)pers. Deze namen werden aangenomen of men werd ernaar vernoemd als er spraken was/door een familierelatie.

Gerardus Aen Gen Eijndt alia Potten, zn. van Tillman Angenendt en Johanna (Christina) Kildonck van der (Kildunck), ged. Rooms Katholiek te Weeze (Duitsland) op 28 nov 1677,

Overleden te Broekhuizenvorst 22-9-1727.

Huwde te Broekhuizenvorst 14-5-1699 met Eva Potten alias Willems Jacobs, dr. van Wilhelmus Michaelis Potten (Jacobs) (landbouwer) en Margaretha (Jenneke) Peters op Wijs, ged. Rooms Katholiek te Broekhuizenvorst [LI] op 6 aug 1680 (getuigen: Joannes Gisberts en Matthia aen gen Endt), Boerin te Broekhuizenvorst, ovl. (ongeveer 82 jaar oud) te Broekhuizenvorst [LI] op 16 dec 1762.

De 10 kinderen van Gerhaerd Aen Gen Eijndt worden ingeschreven bij hun doop als POTTEN, de achternaam van zijn vrouw Eva POTTEN.

De naam Aen Gen Eijndt komt al voor in 1255 en dat waren mensen die in het "Hof aen gen Eijndt " woonde. Hof Aen Gen Eijndt was verwoest door de oorlog in 1504.De naam betekend aan de andere kant van In Kasteel "Haag" aan de rivier de Niers in Gelderen (Duitsland), woonde een land eigenaar. Zijn land lag aan de andere kant van de rivier de Niers en daarom noemde hij het Hof (landgoed) Aen Gen Eijndt ( aan de andere kant van dit geval de rivier de Niers) De inwoners huurde huizen van hem en bewerkte zijn land en werden Aen Gen Eijndt genoemd. Sommige mensen hadden een eigen achternaam daarom worden sommige Aen Gen Eijndt alias Cuijpers of POTTEN genoemd. Na 1504 verhuisde de meeste naar Limburg. Bron: Christoper Agenent. De familie POTTEN had 3.75 hectaren grond aan de grens bij Hoerstgen/Issum en was een bekende Pottenbakker familie bij Kamp-Lintfort.

In 1776 krijgt Gerard Potten als " Kolonist " van de Pruissische Staat een stuk land in Isselburg om een fabriek te bouwen

In 1785 was deze pottenbakkers fabriek Potten, verantwoordelijk voor de lokale bloei en verantwoordelijk voor goede opgeleide pottenbakkers. Begin 1900 was deze pottenbakkersfabriek niet meer in werking.

Bron: Scholten-Nees/Jüttner, Niederrheinische Bauern topferei, Rheinland Verlaf, Dieses Buch kann als umfangreiches Standardwerk dienen. Hierin staan Foto's von Potten Schusseln. In het Musea Des Arts Decoratiefs Louvre Parijs bevindt zich onder inv. nr.32000 een wandbord met de inscriptie PETER POTTEN P.P. Dit wandbord werd geschonken 20-4-1934 door de kunstenaar Wauters Emile.

De oudste Stam overgroot vader van de familie Potten komt " vermoedelijk " vanuit Issum/Horstgen naar Broekhuizenvorst. De nazaten vestigden zich eerst als landbouwers in en rondom Broekhuizenvorst. Later zien we dat ze rondom Blitterswijck generaties lang het timmer vak uitoefenen.
Het is/ was een echte timmermans familie kun je stellen. Meer dan10 generaties lang werd het vak uitgeoefend, de laatste 100 jaar in de Langstraat te Venray.
We komen deze familie in het Noorden van Limburg tegen o.a. in Broekhuizen-Broekhuizenvorst-Blitterswijck-Helmond- Buggenum- Nieukerk-Winternam (Duitsland)- Merselo- Oirlo- Horst- Venray- Venlo- Schinnen.

Zoals al gezegd vinden we In het Kirchen-Archiv Horstgen, vermeld eene Gerrit Potten (1666) verder zijn geen dopelingen vermeld wel vinden we Griet Potten * zijn ouders waren Pauli en Emy Potten.* Voornaam Griet zou kunnen zijn Gerard/Gerit. Gerrit Potten alias aen gen Eindt huwt in 1699 te Broekhuizenvorst Eva Potten. Huwelijks- getuigen waren Peter aen gen Eindt en Michael Houcobrock. (= een Duitse naam).

We vinden betrekkingen tussen Nederlandse en Nederrijnse pottenbakkerscentras vanaf de 16e eeuw (Sprenkels - lieband in Rheinisches Jahrbuch für Volkenskunde, 24 Bd, Bonn 1982.

In het dorpje Meerlo treffen we de uitheemse meester Gaert den Potbacker aan. Hij wordt er 1657 en in 1658 vermeld als armen meester.
Omstreeks 1688 vestigde zich de uit Issum afkomstige Pottenbakker in Meerlo. Het is Dederijck Cleven, hij sterft in 1744.
A. Willemse, Oud Limburgsch aardewerk, In: Oude Kunst, 1918, p.309 (Potten wohnten in Issum und Horstgen.).

Ik hoop van harte dat mijn opzet zal slagen. Ook ben ik er van overtuigd, dat een bestudering van de rijke en omvangrijke archivalia over onze familie POTTEN nog vele verrassende resultaten zullen opleveren.
Resultaten, waaruit wij ons zelf zullen leren kennen, waardoor wij in staat zijn te verklaren waar we vandaan zijn gekomen en wat vandaag gebeurt.
 

Paul Potten.
Donatusplein 14.
6135 JV Sittard.
potten@home.nl.

1975-2015